Większość z nas, myśląc o perkusji, wyobraża sobie bębny i talerze wybijające rytm – ale czy wiesz, że niektóre instrumenty perkusyjne potrafią grać melodie? W świecie perkusji mamy instrumenty melodyczne, które wydają dźwięki o określonej wysokości (jak na pianinie), oraz niemelodyczne, które nie stroją się do konkretnych nut. W tym artykule wyjaśnimy w prosty sposób różnice między tymi dwiema grupami, podamy przykłady i pokażemy ich role w muzyce.
Instrumenty niemelodyczne to na przykład: bęben, tamburyn, marakasy, a melodyczne: ksylofon, cymbałki i wibrafon. Instrumenty melodyczne można nastroić, bo wydają dźwięki o określonej wysokości – da się na nich zagrać gamę czy melodię. Natomiast instrumenty niemelodyczne, takie jak bębny czy talerze, nie mają konkretnej wysokości dźwięku i służą głównie do rytmu, akcentów i efektów.
Instrumenty perkusyjne melodyczne
Instrumenty melodyczne to takie perkusjonalia, które mają ustaloną wysokość dźwięków i zwykle zbudowane są z szeregu sztabek ułożonych jak klawisze pianina. Uderzając pałeczkami w różne sztabki, muzyk może zagrać nie tylko rytm, ale także całe melodie. Co ciekawe, wiele z nich ma układ dźwięków jak klawiatura – jeśli umiesz zagrać prostą piosenkę na pianinie, zagrasz ją też na takim instrumencie.
Oto kilka popularnych melodycznych instrumentów perkusyjnych:
- Ksylofon – instrument z drewnianymi sztabkami (nazwa z języka greckiego oznacza „drewniany dźwięk”) o jasnym, wesołym brzmieniu. Używany w orkiestrach i muzyce filmowej do podkreślania melodyjnych motywów wysokimi, „drewnianymi” tonami. (Podobnym instrumentem są dzwonki z metalowymi płytkami i bardzo dzwoniącym, wysokim brzmieniem.)
- Wibrafon – instrument z metalowymi płytkami i mechanizmem obrotowym w rezonatorach, który nadaje dźwiękom charakterystyczne drżenie (vibrato). Wibrafon ma ciepłe, miękkie brzmienie i jest szczególnie popularny w jazzie.
- Marimba – większy, afrykański krewny ksylofonu. Ma drewniane sztabki i długie rury rezonatorowe, co daje mu głębokie, ciepłe brzmienie. Marimba jest używana w muzyce latynoamerykańskiej i klasycznej (także jako instrument solowy).
Instrumenty perkusyjne niemelodyczne
Instrumenty niemelodyczne (rytmiczne) to wszelkie bębny, talerze i inne „przeszkadzajki”, które nie stroją się do konkretnej nuty. Uderzenie w nie daje dźwięk o nieokreślonej wysokości, którego nie można nazwać żadną konkretną nutą. Od wieków służą do nadawania rytmu i energii muzyce, stanowiąc fundament sekcji rytmicznej w zespole.
Do najpopularniejszych instrumentów niemelodycznych należą bębny i talerze. Oto kilka przykładów:
- Werbel – nieduży bęben ze sprężynami pod membraną, wydający przy uderzeniu krótki, ostry trzask. Jest podstawą rytmu w orkiestrach marszowych i zestawach perkusyjnych – nadaje tempo marszom i energię utworom rockowym.
- Bęben basowy – największy bęben o bardzo niskim, dudniącym brzmieniu. W zestawie perkusyjnym uderza się w niego stopą za pomocą pedału. Bęben basowy wyznacza puls utworu, podkreślając mocne uderzenia rytmiczne.
- Talerze – metalowe dyski, które uderzone pałeczką (lub o siebie nawzajem) dają głośny, dźwięczny brzęk. Służą do akcentowania rytmu i dodają utworom blasku.
Jest mnóstwo innych niemelodycznych instrumentów, jak tom-tomy, tamburyny, marakasy czy trójkąty, które urozmaicają rytm w muzyce.
Zapraszamy do świata perkusji
Różnorodność instrumentów perkusyjnych sprawia, że nauka gry na perkusji to fascynująca przygoda – można wybijać rytm na bębnach, ale też grać melodie na marimbie i ksylofonie. Początkujący szybko opanują podstawy rytmu, a z czasem spróbują sił także na instrumentach melodycznych.
Zapraszamy do naszej szkoły perkusyjnej, gdzie pod okiem doświadczonych nauczycieli nauczycie się grać na instrumentach perkusyjnych – odkrywając świat rytmu i melodii. Być może właśnie tutaj zacznie się Wasza muzyczna pasja; zachęcamy do spróbowania i wspólnego grania, by doświadczyć radości, jaką daje perkusja!